ជីវប្រវត្តិរបស់លោក ចច វ៉ាសុីនតោន ប្រធានាធិបតីអាមេរិកទី១
លោកជាប្រធានាធិបតីដំបូងបង្អស់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកក្នុងអាណត្តិសម័យ ឆ្នាំ១៧៨៩- ១៧៩៧ ។ វ៉ាស៊ីនតោនត្រូវបានគេជ្រើសរើសជាឯកច្ឆន្ទពីសំឡេងឆ្នោតរបស់ ELECTORAL COLLEGE ហើយដែលគេពិពណ៌នាថា គ្មានគូប្រជែង ។ ក្នុងសម័យនោះមុខនាទីនៃរបបគណបក្សទើបតែចាប់ផ្តើមមានឡើងតែប៉ុណ្ណោះ។
នៅក្នុងសម្លៀកបំពាក់ ដែលលោកស្លៀកក្នុងថៃ្ងចូលរួមពិធីទទួលតំណែង ជាប្រធានាធិបតី គឺជាសម្លៀកបំពាក់តាមបែបបុរាណនៃជនជាតិអាមេរិកាំង ប៉ុន្តែមើលទៅប្រកបទៅដោយសេចក្តីអង់អាចក្លាហាននិងស្វាហាប់បំផុត សក្តិសមនឹងមុខតំណែងជាអ្នកដឹកនាំនាសម័យនោះណាស់។
ក្នុងឆ្នាំ១៧៨៩ ស្ថិតនៅកណ្តាលបរិយាកាសណែនណាន់នៃមហាជនក្មេង ចាស់ ប្រុស ស្រី ជាច្រើន នៅលើផ្លូវថ្នល់ដ៏ចង្អៀតមួយនៃក្រុងញូវយ៉ក។ សំឡេងបាញ់កាំភ្លើងទ្រហឹងអឺងកង លាយឡំនឹងសំឡេងវាយជួង ជានិមិត្តរូបមួយក្នុងរដូវស្លឹកឈើលាស់ និងប្រកបទៅដោយសំឡេងហ៊ោរកញ្ជៀវខ្ញៀវខ្ញារបស់ប្រជាជន ដែលបញ្ចោញសំរែកព្រមៗគ្នាថា “ ចច វ៉ាស៊ីងតោន ចូរចម្រុងចម្រើន! ” និង “ ប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកចូរចម្រុងចម្រើន…! ” ។ ក្នុងពេលព្រឹត្តិការណ៍នៅលើផ្លូវថ្នល់នេះ បានក្លាយទៅជាពិធីមួយដ៏មហោឡារិកជាគ្រាដំបូងបង្អស់ដែលមិនធ្លាប់កើតមានឡើយ។ បុរសម្នាក់តុបតែងក្នុងសម្លៀកបំពាក់ពណ៌ប្រផេះត្នោត ស្លៀកខោខ្លីត្រឹមក្បាលជង្គង់ ស្រោមជើងពណ៌ស ស្បែកជើងប្រដាប់ដោយពណ៌ទឹកប្រាក់ ចេញមកថ្លែងការណ៍ទទួលស្វាគមន៍ហ្វូងមហាជនដែលកំពុងឈរកកកុញនៅពីមុខ រដ្ឋសភាក្រុងញូវយ៉ក ។ បុរសរូបនោះគ្មាននរណាក្រៅពី លោក ចច វ៉ាស៊ីងតោន ក្នុងខណៈដែលស្ថិតក្នុងពិធីចូលស្បថ ដើម្បីទទួលតំណែងនោះឡើយ។
បន្ទាប់ពីប្រទេសអាមេរិកបានទទួលជ័យជម្នះពីសង្គ្រាមដើម្បីឯករាជ្យ។ ប្រទេសអាមេរិកបានរួចចាកផុតពីការគ្រប់គ្រងរបស់អង់គ្លេសនៅថៃ្ង៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ១៧៧៦ និងបន្ទាប់ពីនេះ ១៣ឆ្នាំមក ប្រជាជនអាមេរិកក៏បានសម្រេចតែងតាំងលោកឱ្យធ្វើជាប្រធានាធិបតីទី១របស់អាមេរិក។
លោក ចច វ៉ាស៊ីងតោន កើតក្នុងត្រកូលនៃគ្រួសារអ្នកធ្វើស្រែចម្ការនៅរដ្ឋវើជីនៀ (Virginia) ។ នៅជុំវិញបរិវេណភូមិលំនៅរបស់លោកសុទ្ធតែជាព្រៃនិងវាលស្មៅដ៏ធំទូលាយ។ ដូច្នេះហើយ ទើបលោកមានជីវិតជាក្មេងជនបទ ពូកែជិះសេះ និងបរបាញ់រហូតដល់ពេញកំលោះ។ អាយុបាន១១ឆ្នាំ បិតារបស់លោក ក៏បានស្លាប់ចោលនៅសល់តែមាតាម្នាក់ឯង ប៉ុន្តែពេលនេះ ជាការខិតខំកសាងជីវិតឱ្យក្លាយជាអ្នកអត់ធន់និងរឹងមាំឡើង។ លោកជាមនុស្សស្រឡាញ់នូវសេរីភាពការដើរហើរ ជាងការឃាំងនៅមួយកន្លែង ដោយមិនបានបញ្ចេញសមត្ថភាព។
នៅពេល វ៉ាស៊ីងតោនអាយុបាន១៦ឆ្នាំ លោកចូលបម្រើការរដ្ឋការ មានមុខនាទីជាអ្នករុករកផ្លូវ ដោយបម្រើការនៅទីនេះរយៈពេលបីឆ្នាំ។ ការងាររបស់លោក ដែលត្រូវប្រតិបត្តិ គឺត្រូវប្រឈមផ្សងព្រេងក្នុងការលុកលុយចូលទៅក្នុងព្រៃជ្រៅៗ។ លោកចាំបាច់ត្រូវមានកាំភ្លើង និងត្រីវិស័យឆ្លងកាត់ភ្នំប្ល៊ូ មោនធីញ (Blue Mountains) ។ ជាច្រើនលើក ច្រើនសារ ក្នុងការរុករានដែនដីឱ្យបានកាន់តែទូលាយ ។ មានគ្រាមួយនោះ អភិបាលរដ្ឋវើជីនៀ បានប្រគល់ការងារទៅឱ្យគាត់អនុវត្តនៅក្នុងរដ្ឋអូហៃយ៉ូ ដែលចាត់ថាជាមុខងារ និងការងារដ៏សំខាន់បំផុត ។ លោកចាំបាច់ធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ព្រៃភ្នំជាច្រើន កាត់ទីរហោស្ថាននានា ដែលមានចមា្ងយផ្លូវរាប់ពាន់គីឡូម៉ែត្រ ត្រូវប្រឈមនឹងការតស៊ូជាមួយពួកស្បែកក្រហម ដែលតែងបង្កអំពើកាចសាហាវនានា ប៉ុន្តែលោក វ៉ាស៊ីងតោន នៅតែអាចឆ្លងផុតនូវគ្រោះថ្នាក់ទាំងពួង នឹងវិលមកកាន់រដ្ឋវើជីនៀវិញ ប្រកបដោយជោគជ័យ និងសុវត្ថិភាពទៀត។
ក្នុងសម័យ ដែលគាត់ចូលធ្វើជាទាហានក្នុងរដ្ឋវើជីនៀ ជាកងទាហានអាសាស្ម័គ្ររបស់ប្រជាជននោះ។ គាត់ទទួលបានបុណ្យស័ក្តិជាវរសេនីយ៍ឯក និងប្រកបទៅដោយការស្ទាត់ជំនាញខាងជិះសេះនិងបាញ់កាំងភ្លើងតាំងពីក្មេង។ លោកជាទាហានម្នាក់ដ៏អង់អាច និងមានបទពិសោធន៍ក្នុងការចម្បាំង។ នៅពេលជនជាតិឥណ្ឌាក្រហម និងបារាំងបើកវាយប្រហារទៅលើទល់ដែន លោកត្រូវបានគេបញ្ជូនឱ្យទៅកាន់ទីនោះ ក្រោមបញ្ជារបស់ឧត្តមសេនីយ៍ ប្រេតដក ដែលជាមេទាហានអង់គ្លេសគ្រប់គ្រងអាមេរិកក្នុងសម័យនោះ។ សូម្បីតែលោកវ៉ាស៊ីងតោន មានការយល់ដឹងជ្រៅជ្រះពីយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ ពួកឥណ្ឌាក្រហមយ៉ាងណាក៏ដោយ ប៉ុន្តែ វ៉ាស៊ីងតោនមិនអាចបញ្ចេញគំនិតបានឡើយ។ ឧត្តមសេនីយ៍ប្រេតដក បានប្រើវិធីចម្បាំងដោយប្រើកម្លាំងរួមគ្នា វាយសម្រុកឱ្យចំទិសដៅ ហើយឱ្យទាហានទាំងអស់ត្រូវស្លៀកពាក់ពណ៌ក្រហមតាមទាហានអង់គ្លេស ដែលស្លៀកក្នុងសម័យនោះ ហើយដែលបង្កលក្ខណៈងាយស្រួលឱ្យពួកឥណ្ឌាក្រហមក្នុងការវាយតបវិញ ។ ក្នុងការវាយប្រយុទ្ធគ្នានោះឧត្តមសេនីយ៍ប្រេតដក បានបាត់បង់ជីវិត។ ចច វ៉ាស៊ីងតោន ក៏ធ្លាប់ត្រូវរបួស ឯសេះរបស់គាត់ក៏ត្រូវរបួសញឹកញាប់ដែរ ប៉ុន្តែគាត់បានពុះពារជម្នះគ្រប់បែបយ៉ាង និងជួយឱ្យទាហានរបស់ឧត្តមសេនីយ៍ប្រេតដក បានរួចផុតគ្រោះថ្នាក់ជាច្រើននាក់ថែមទៀតផង។ សេចក្តីក្លាហាន និងដាច់ខាតក្នុងការអនុវត្តការងាររបស់លោកក្នុងសម័យនោះ បានលេចឮពេញទឹកដីអាណានិគមនិងទឹកដីថ្មីៗទៀតក្នុងពេលតមក។
ចច វ៉ាស៊ីនតោន ទទួលបានឈ្មោះថាជាឧត្តមសេនីយ៍ ដែលមានសមត្ថភាពចេះការពារខ្លួនឯង និងមានគំនិតយល់ដឹងច្រើន ចេះទស្គាល់ពីស្ថានការណ៍និងគ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗ បានយ៉ាងល្អ តែលោកក៏ជាមនុស្សឆេវឆាវដែរ ប៉ុន្តែក៏ពោរពេញទៅដោយគំនិតដាច់ខាត និងយកចិត្តទុកចិត្ត ធ្វើឱ្យកងទាហានទាំងឡាយតែងស្តាប់បញ្ជាលោក។ ឆ្លងកាត់សង្គ្រាមដ៏វែងអន្លាយនៃការបដិវត្តន៍គ្រានោះ ធ្វើឱ្យលោកអាចឈោងសម្រេចបាននូវជ័យជម្នះធំៗជាច្រើន។ ព្រមជាមួយគ្នានោះរដ្ឋទាំង១២នៃអាមេរិក ក៏បានប្រកាសឯករាជ្យ និងក្លាយជាប្រទេសសេរី រួចចាកផុតពីអាណានិគមអង់គ្លេស ហើយរូបលោកវ៉ាស៊ីងតោន ក្រោយពេលសម្រេចកិច្ចការហើយ លោកក៏បានលែងពីតំណែង រួចទៅរស់នៅឯស្រុកកំណើតយ៉ាងស្ងៀមសា្ងត់ ដោយមិនបានទារគុណបំណាច់ពីប្រទេសជាតិ និងពីប្រជាជនអ្វីទាំងអស់។
គាត់ត្រឡប់មកជីវិតរកសេចក្តីសុខនៅតាមជួរភ្នំវើណន (Vernon) ដោយប្រាថ្នាថានឹងសម្រាកពីការងារ។ ប៉ុន្តែនៅទីបំផុតដោយប្រទេសជាតិត្រូវការលោកជាចំបាច់ គាត់ក៏បានត្រឡប់ចូលមកបម្រើប្រទេសជាតិម្តងទៀត ក្នុងឋានៈជាបុគ្គលដែលមានខួរក្បាលភ្លឺថ្លា និងធ្វើការងារដោយដាច់ខាត ធ្វើឱ្យគាត់ទទួលមុខតំណែងជាប្រធានគណៈកម្មាការបង្កើតរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។
ក្រោយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញកើតរួច និងឆ្លងកាត់ការយល់ព្រមពីសភាមក លោកក៏ត្រូវបានជ្រើសតាំងឱ្យឡើង ធ្វើជាប្រធានាធិបតី។ លោកជាវីរបុរសក្នុងសម័យនោះ គឺមានតែគាត់ម្នាក់គត់ដែលត្រូវគេលើកសរសើរថា ជាអ្នកធ្វើឱ្យមានការវិវត្តន៍ឈានឡើងក្នុងការគ្រប់គ្រងប្រទេស ដោយឈរលើមូលដ្ឋានសេរីប្រជាធិបតេយ្យ លើសពីនោះទៅទៀតលោកក៏មិនព្រមឱ្យប្រជាជនលើកតម្កើងលោកក្នុងឋានៈដែល ហៅថា “ស៊ើ” (Sir) ដែរ ។ លោកមិនត្រឹមតែបានសម្តែងឱ្យឃើញនូវលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យសេរីឱ្យដល់ ចំពោះប្រជាជនអាមេរិកាំងតែប៉ុណ្ណោះទេ វ៉ាស៊ីនតោននៅទទួលបានការកោតសរសើរ និងកត់ត្រាទុកក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រថា “ជាបុគ្គលដែលប្រកបដោយគតិបណ្ឌិត និងចេះជួយដោះស្រាយបញ្ហាលំបាកក្រីក្ររបស់ប្រជាជនទាំងមូលឱ្យបានធូរធារឡើង”។ អ៊ីចឹងហើយទើបលោកបានទទួលការតែងតាំងជាប្រធានាធិបតីបាន២អាណត្តិ រយៈពេល៨ឆ្នាំ និងនៅពេលចប់អាណត្តិទី២ នៅក្នុងឆ្នាំ ១៧៩៧ លោកក៏បានលាសុំលាលែងពីតំណែងដោយដាច់ខាត ទោះបីមានការអំពាវនាវពីប្រជាជន ដែលទាមទារឱ្យលោកនៅបន្តតំណែងទៀតក៏ដោយ។ ក្រោយពីការលាលែងរួច លោកក៏បានត្រឡប់ទៅរស់នៅស្រុកកំណើតវិញសារជាថ្មីម្តងទៀត ដែលសមដូចបំណងប្រាថ្នារបស់លោក។
ជើងភ្នំវើណន ជាទស្សនីយភាពធម្មជាតិដ៏វិចិត្រ ជាមរតកដែលវ៉ាស៊ីនតោនទទួលបានពីបងប្រុសម្តាយទីទៃពីគ្នា តាំងពីនៅយុវវ័យម្ល៉េះ ហើយពេលនោះលោកក៏បានក្លាយជាម្ចាស់ទឹកដីនេះវិញ។ លោក ចច វ៉ាស៊ីនតោនមានកូនចំនួនតែ ២នាក់ ប៉ុណ្ណោះ។ អតីតប្រធានាធិបតីដំបូងគេរូបនេះ បានផ្លាស់លំនៅស្ថានពីសេតវិមាន (White House) មករស់នៅ ក្នុងជីវភាពស្ងៀមសា្ងត់តាមព្រៃភ្នំ ដោយលោកបានបង្កើតកន្លែងចិញ្ចឹមសត្វ ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ រោងស្លដែក និងសិប្បកម្ម ហត្ថកម្មតូចៗលើទឹកដីកំណើតនេះ ហើយប្រែក្លាយទឹកដីនេះជាកន្លែងទទួលភ្ញៀវ ដែលមកពីក្រុងផ្សេងៗបានយ៉ាងល្អ។ ការរស់នៅក្នុងជីវិតដ៏មានសេចក្តីសុខបំផុតបានត្រឹមតែរយៈពេល២ឆ្នាំ ពេលនោះលោកទទួលអនិច្ចកម្មឆ្នាំ១៧៩៩។
លោក វ៉ាស៊ីនតោន ក៏បានចូលទៅសិក្សា និងស្រាវជ្រាវក្នុងរបរកសិកម្ម និងស្វែងយល់អំពីចំណេះផ្សេងៗ ដោយមិនទុកពេលឱ្យនៅទំនេរឥតប្រយោជន៍ឡើយ។ ដែលកាលពីនៅវ័យក្មេង លោកមិនបានរៀនដិតដល់។ លោកវ៉ាស៊ីងតោន បានស្លាប់នៅថៃ្ងទី១៤ ខែធ្នូ ឆ្នាំ១៧៩៩ ពេលលោកអាយុ៦៨ឆ្នាំ (ដោយសារជំងឺចាស់ជរា)។ មិនតែប៉ុណ្ណោះទេ លោក ចច វ៉ាស៊ីងតោន ក៏ទទួលបានរហស្សនាមថា “ជាអ្នកផ្តល់កំណើតឱ្យកើតមានសហរដ្ឋអាមេរិក ឬបិតានៃសហរដ្ឋអាមេរិក” តាំងពីពេលនោះមក៕
ប្រភព៖ ដោយ មនោ វិជ្ជា
(អ្នកនិពន្ធ និងស្រាវជ្រាវ)
